مزایا و ویژگی‌های سیمان پرتلند پوزولانی
سیمان پرتلند پوزولانی
پوزولان از جنس سیلیکات و تقریباً شبیه سیمان است. در سیمان پوزولانی حداکثر ۱۵ درصد سیمان را ماده پوزولانی تشکیل می‌دهد. این نوع سیمان برای مصارف عمومی در ساخت ملات یا بتن به کار می‌رود. سیمان پورتلند پوزولانی، متناسب با نوع و ویژگی پوزولان مورد استفاده، خواص ویژه‌ای دارد.
پایین بودن حرارت هیدراسیون، کاهش نفوذپذیری بتن و ایجاد دوام قابل توجه در محیط‌های حاوی املاح خورنده، از جمله خواصی است که سبب کاربرد گسترده این نوع سیمان شده است. در مناطق گرمسیری و بتن‌ریزی های حجیم، در محیط‌های حاوی یون‌های سولفات و کلر، از سیمان پوزولانی استفاده فراوانی می‌شود. در سیمان پوزولانی ویژه، ماده پوزولانی تا ۴۰ درصد وزن سیمان مزبور را نیز تشکیل می‌دهد. زمانی که سنگدانه‌های بتن نامرغوب بوده و با قلیایی‌ها واکنش انجام می‌دهند، استفاده از این سیمان توصیه می‌شود.
مزایا و ویژگی‌های سیمان پرتلند پوزولانی
- حرارت هیدراسیون سیمان پرتلند پوزولانی کمتر از سیمان معمولی بوده و در بتن‌ریزی‌های حجیم و هوای گرم از افزایش دمای بتن تازه و بروز ترک‌های حرارتی جلوگیری می‌کند.
- پدیده آب انداختگیِ بتن حاوی پوزولان، کمتر از بتن معمولی بوده و از بروز ترک‌های سطحی و عمقی جلوگیری می‌کند.
- سیمان پرتلند پوزولانی مصرف عمومی داشته و مشابه سیمان معمولی در ساخت ملات یا بتن به کار می‌رود.
- واکنش پوزولانی منجر به کاهش آهک آزاد داخل بتن شده که ضمن کاهش خلل و خرج، از نفوذپذیری این بتن کاسته و از بروز شوره، سفیدک بتن و کربناته شدن آن جلوگیری می‌کند. این کاهش نفوذپذیری موجب دوام بتن در برابر املاح و مواد خورنده بتن و آرماتور می‌شود.
- این سیمان به دلیل داشتن سهم کمتری از کلینکر نسبت به سیمان پرتلند مشابه، دارای سخت شوندگی و گیرش اولیه طولانی تری است و لذا بهتر است برداشتن قالب یا بارگذاری این نوع بتن‌ها با گذشت زمان بیشتری صورت گیرد.
- به علت جذب آب و کاهش روانی و افت اسلامپ، مناسب است از به کارگیری آب بیشتر برای روانی بتن اجتناب گردد و از مواد روانساز بهره گیری شود.
نمونه‌برداری از سیمان پرتلند
سنجش کیفیت سیمان از مواردی است که باید به صورت مستمر انجام شود. با توجه به نحوه عرضه و انبار کردن سیمان، نمونه برداری ها باید طبق اصول استاندارد صورت پذیرد. مقدار و نحوه نمونه برداری از سیمان در موقعیت های مختلف به شرح زیر است.
نمونه‌برداری ازمحل تسمه نقاله یا لوله انتقال سیمان به سیلو:
از هر ۴۰ تن سیمان (یا بخشی از آن) که به وسیله نقاله یا لوله در حال انتقال به سیلو است، مقدار ۵ کیلوگرم نمونه برداشت می‌شود. این نمونه را می‌توان به صورت پیوسته یا ناپیوسته برداشت کرد.
نمونه‌برداری از محل تخلیه سیمان از سیلو:
در این نمونه‌برداری، از جریان سیمان در لوله تخلیه و به فاصله‌های زمانی معین به ازای هر یکصد تن سیمان داخل سیلو، مقدار ۵ کیلوگرم سیمان به عنوان نمونه برداشت می‌شود.
نمونه‌برداری از انبار سیمان فله:
در این نمونه‌برداری، چنانچه عمق انباشته سیمان موجود در انبار از ۲ متر کمتر باشد، نمونه را می‌توان با ابزار ویژه نمونه‌برداری تهیه کرد.
نمونه‌برداری از انبارکیسه‌های سیمان:
در این نمونه‌برداری، به ازای هر ۵ تن یا بخشی از آن، یک کیسه سیمان انتخاب می‌شود و مقدار لازم برای نمونه، توسط ابزار ویژه نمونه‌برداری تهیه می‌شود.
نمونه‌برداری از محموله کامیون و سایر موارد:
در این مورد نمونه از سه نقطه مختلف محموله برداشت می‌شود و چنانچه در چندین کامیون باشد، به شرط آنکه محموله ها از سیلوی مشخص و در یک روز بارگیری شده باشند، نمونه‌های برداشت شده از کامیون‌ها را می‌توان مخلوط نمود.
هر یک نمونه تهیه شده به یکی از روش‌های بالا، باید به سه بخش تقسیم شود. یک بخش برای آزمون و بررسی به آزمایشگاه موسسه استاندارد و یک بخش به آزمایشگاه کارخانه تحویل شود. بخش سوم نیز به عنوان نمونه شاهد در بسته بندی محکم و مقاوم نسبت به رطوبت، لاک و مهر شده و در یک مکان مورد اعتماد نگهداری شود. بسته بندی سیمان پرتلند باید در کیسه های مناسب، مقاوم و قابل انعطاف بارگیری شود. به طوریکه رطوبت و مواد خارجی به داخل آن نفوذ نکند و به هنگام حمل و نقل پاره نشود.
بسته بندی و نشانه گذاری سیمان پرتلند
در صورت استفاده از کیسه های کاغذی باید مشخصات پاکتها مطابق با استاندارد ملی ایران به شماره ۴۵۴۳ باشد. نشانه‌گذاری روی هر کیسه محتوی سیمان پرتلند باید موارد مندرج زیر به وضوح و با رنگ سیاه نوشته شده باشند. نشانه «پ-۱» برای سیمان پرتلند نوع یک باید با خط درشت و بالای محل نشانه‌گذاری روی هر کیسه نوشته شود. ضمناً مقاومت سیمان نیز مثلا (۱-۳۲۵)،(۱-۴۲۵)،(۱-۵۲۵)، قید شود.
نشانه «پ-۲ » برای سیمان پرتلند نوع دو، نشانه «پ-۳» برای سیمان پرتلند نوع سه، نشانه «پ-۴» برای سیمان پرتلند نوع چهارم و نشانه «پ-۵» برای سیمان پرتلند نوع پنج باید با خط درشت و بالای محل نشانه‌گذاری روی هر کیسه نوشته شود.
جمله «سیمان پرتلند» با ذکر نوع آن، نام کارخانه سازنده و نشان بازرگانی آن، وزن خالص سیمان پرتلند داخل کیسه به کیلوگرم، تاریخ تولید سیمان پرتلند باید روی هر کیسه بطور واضح نوشته شود.
در مواردی که سیمان به صورت فله تحویل می‌شود، باید اطلاعات فوق به اضافه تاریخ تحویل، شماره سفارش و همچنین مشخصات دریافت کننده کالا در بارنامه منعکس شود و همراه محموله ارسال گردد.
شرایط پذیرش کیفیت سیمان پرتلند
چنانچه ویژگی‌های نمونه‌های آزمون شده هر محموله سیمان با هر یک از ضوابط این استاندارد مطابقت نداشته باشد آن محموله مردود است. چنانچه هر محموله سیمان پرتلند قبل از حمل به صورت فله بیش از شش ماه در سیلوی کارخانه مانده باشد و یا پس از انجام آزمونها به صورت بسته‌بندی (کیسه) بیش از سه ماه در اختیار فروشنده مانده باشد، باید قبل از مصرف، دوباره مورد آزمون و انطباق با استاندارد قرار گیرد.
وزن اسمی هر کیسه سیمان پرتلند ۵۰ کیلوکرم است. چنانچه وزن هر کیسه کمتر از ۴۹ کیلوگرم باشد، می‌تواند از سوی خریدار پذیرفته نشود و چنانچه وزن میانگین هر کیسه از ۵۰ کیسه که به طور تصادفی از یک محموله انتخاب و توزین می‌شود، کمتر از ۵۰ کیلوگرم باشد، کل محموله مردود و غیرقابل پذیرش است.
انبار نمودن سیمان پرتلند
نگهداری سیمان پرتلند در کیسه و یا به صورت فله در سیلو، باید مطابق با استاندارد ملی شماره ۲۷۶۱ ایران باشد. به طوریکه تشخیص محموله‌ها از یکدیگر، بازرسی و نمونه‌برداری از هر یک به آسانی امکان پذیر باشد. محل نگهداری سیمان باید کاملاً خشک باشد و رطوبت به داخل آن نفوذ ننماید.
تاییدیه کیفیت سیمان پرتلند
بنا به درخواست خریدار، چنانچه در قرارداد خرید سیمان پرتلند نیز قید گردیده شده باشد، فروشنده باید تاییدیه‌ای مبنی بر مطابقت کامل هر محموله با ویژگی‌های این استاندارد همراه با یک برگ از نتایج آزمون‌های فیزیکی و شیمیایی هنگام تحویل به خریدار ارائه نماید.
